Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών , Αποτυπώματα

Η ιδέα για τον ανά χείρας τόμο προέκυψε πριν από σχεδόν επτά χρόνια κατά τη διάρκεια μιας συζήτησής μου με την αγαπητή συνάδελφο Cathy Morgan, τότε διευθύντρια της Βρετανικής Σχολής Αθηνών. Θέμα της συζήτησης αυτής ήταν οι δυνατότητες συνεργασίας του Α.Π.Θ. και ειδικότερα του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών με τη Βρετανική Σχολή, επ’ ευκαιρία του εορτασμού της επετείου των εκατό χρόνων από την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στο ελληνικό κράτος. Καταλήξαμε στο
ότι θα ήταν ωφέλιμο να οργανώσουμε μια έκθεση με εικαστικό υλικό σχετικό με τα βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης από το αρχείο της Σχολής.

Στόχος του εγχειρήματος ήταν να ανοίξουμε για το κοινό της Θεσσαλονίκης και την κοινότητα των αρχαιολόγων-ερευνητών ένα παράθυρο στο πρόσφατο παρελθόν της πόλης, μέσα από το οποίο θα μπορούσαν να αντικρίσουν τα ιστορικά μνημεία της Θεσσαλονίκης στη μορφή που αυτά βρίσκονταν στο πέρασμα από τον 19ο στον 20ό αιώνα. Η τότε διευθύντρια της Βρετανικής Σχολής Cathy Morgan και η υπεύθυνη του Αρχείου Αμαλία Γ. Κακίση έθεσαν στη διάθεσή μας το πολύτιμο αρχείο της Σχολής, μας έδωσαν την ελευθερία να επιλέξουμε το υλικό που θεωρήσαμε πιο αντιπροσωπευτικό και, μαζί με τους συνεργάτες τους, μας συνέδραμαν στην άρτια παρουσίασή του.
Στην προσπάθεια αυτή στρατεύθηκαν μαζί μου με ανιδιοτέλεια πολλοί: οι συνάδελφοι της Βυζαντινής Αρχαιολογίας από τον Τομέα Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. και οι ερευνήτριες του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών. Οι τελευταίες εργάστηκαν, επίσης, με αυταπάρνηση για το στήσιμο της Έκθεσης και για την επιμέλεια του Λευκώματος που τη συνόδευε.

Η απήχηση του Λευκώματος στο κοινό της Θεσσαλονίκης ήταν θερμή και ξεπέρασε κατά πολύ τον χρονικό ορίζοντα της Έκθεσης· απέδειξε την αναγκαιότητα ενός σύγχρονου από τη σκοπιά της ιστορικής και αρχαιολογικής έρευνας έργου, το οποίο συνδυάζεται με μια σχεδιαστική και φωτογραφική τεκμηρίωση που ενσωματώνει πληροφορίες από το πρόσφατο παρελθόν απρόσιτες στον σύγχρονο ερευνητή. Η ιδέα για την επανέκδοση του Λευκώματος του 2012 με συμπληρώσεις και
βιβλιογραφική ενημέρωση, για τη χρήση των φοιτητών της Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ., έγινε πρόθυμα δεκτή από το Διοικητικό Συμβούλιο του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών και υιοθετήθηκε ανεπιφύλακτα από τον εκδοτικό οίκο «Εχέδωρος» του Α. Μαυρογένη.

Θεσσαλονίκη, Δεκέμβριος 2016
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΜΕΝΤΖΟΣ
Πρόεδρος του Κ.Β.Ε 2010-2012